По разорните поплави во и околу Скопје и Тетово, голем број граѓани се со мислите со оние кои загубија роднините и пријателите, со повредените и со оние кои имаат уништени домови. Сочувствувањето и емпатијата ги мотивираат луѓето за изнаоѓање на начини и пристапи, за да понудат соодветна помош на настраданите.
Со оглед на интензивноста на трауматските настани пред се поради, непредвидливоста, загубите и штетите што се предизвикани, луѓето се преплавени со силни внатрешни и надворешни дразби.
Вообичаени реакции на стрес се: неверување и шок, страв и анксиозност за иднината, дезориентација, отежнато донесување на одлуки, апатија и емоционална индиферентност, кошмари и повторно ре-доживување на настаните, преокупраност со стресниот настан, иритиранст и агресија, тага и депресивност, чувство на беспомошност, промени во прехрамбените навики (изгладнување или прејадување), плачење без прчина, проблеми со спиењето (неможност за заспивање или постојано спиење), зголемена употреба на алкохол или дрога.
Психолошка грижа: Kако да си помогнете себе и на другите во процес на справување со стресни настани
Постојат голем број на чекори што можат да се преземат за да се изгради емоционална стабилност и да се обезбеди чувство на контрола по стресната ситуација. Ова се само некои од нив:
- Дајте си време за прилагодување. Дозволете им на другите соодветно да се прилагодат на ново настаната ситуација. Предвидете дека следи интензивно и тешко време во вашиот живот и во животот на другите. Дозволете тагување и жалење за загубите и оштетувањата. Обидете се да бидете трпеливи со промените на емоционален план. Бидете емпатични и трпеливи за содржините низ кои минуваат настраданите.
- Барајте поддршка од луѓето кои се грижат за вас и за настраданите и сочувствуваат за ситуациите низ кои поминувате. Отворете се да ги слушнете сопствените потреби. Социјалната поддршка е клучна компонента при соочување и надминување на катастрофите. Семејството и пријателите може да се важен ресурс. Можете да најдете поддршка и заеднички јазик со оние кои, исто така, ја преживеале несреќата. Може да допрете до другите кои не се вклучени, а се во можност да обезбедат поголема поддршка и објективност. Активно слушајте и понудете помош без условување.
- Комуницирајте го вашето искуство. Изразете го она што го чувствувате, на начини што е соодветен за вас – како што е споделување со семејството или блиските пријатели, водење на дневник или ангажирање во креативна активност. Најдете начин да креирате средина во која настраданите ќе може слободно да се изразат.
- Најдете или понудете стручна поддршка предводена од соодветно обучени и искусни професионалци. Групи за поддршка често се достапни за настраданите. Групната дискусија може да помогне да се сфати дека не сме сами во реакциите, доживувањата и емоциите.
- Ангажирајте се со здраво однесување за да ја зајакнете вашата способност за справување со премногу стресни настани. Јадете добро избалансирани оброци и планирајте го одморот. Избегнувајте алкохол и дрога, индиферентноста како последица од користењето е диверзија и го одвлекува вниманието од процесот на справување
- Воспоставете или повторно изградете ги рутините. Ова може да вклучува оброци во редовни термини или пак спиење и будење согласно ритамот. Воспоставете некои нови позитивни навики, како нешто на кое се радувате што ќе ви овозможи справување со вознемиреноста во текот на овие времиња.
- Избегнете донесување на важни одлуки во животот. На пример: менувањето на кариерата или работното место се високо стресни на свој начин и истите не се препорачуваат кога се опоравувате од катастрофа.
Уреди: Македонска асоцијација за трансакциска анализа – Надица Костоска
Recovering emotionally from disaster, American Psychological Association
Core Concepts of an Integrative Transactional Analysis, Marye O’Reilly-Knapp and Richard G. Erskine
